Bí mật phương pháp tập luyện của Vasily Lomachenko

Một bài viết rất hay để ta cùng hiểu hơn về việc tập luyện, tâm lý của võ sĩ nên mình muốn share cho anh em đam mê boxing cùng xem nhé

Câu chuyện được viết vào 2017 thời điểm Lomachenko chuẩn bị cho trận đấu với Guillermo Rigondeaux

Dịch: Storytrung

Tác giả: Mark Kriegel

Nguồn: ESPN 

OXNARD, Calif. – Việc luyện tập của võ sĩ người Ukraine Vasyl Lomachenko – được tổ chức, điều phối và theo dõi bởi cha anh, với sự hỗ trợ của một nhà tâm lý học được đào tạo chuyên khoa nhận thức hành vi – nổi tiếng bởi sự khác biệt của nó. Những bài tập bao gồm trượt ván đường phố, tung hứng bóng, đứng trên hai tay và đánh tennis, thứ mà Lomachenko hay chơi một mình, chạy lên chạy xuống mặt lưới để đỡ lấy những cú đập bóng của chính mình. Có cả những bài chạy marathon và bơi mười cây số trong không gian mở. Những buổi đấu tập bao gồm 15 hiệp bốn phút với 30 giây để nghỉ giữa hiệp. Những bạn tập mới được xoay vòng cứ mỗi ba hiệp, trừ khi, như đã xảy ra vài lần, họ bị choáng ngợp trước số lượng cú đấm của Vasyl Lomachenko – mỗi một cú đều được ghi nhận và đo đạc thông qua những con chip vi tính cài trong băng quấn tay của anh – hoặc họ chỉ đơn giản là bị anh đập đến mức phải chịu thua.

Lomachenko được đào tạo bởi cha anh, Anatoty (phải) theo một phong cách rất “truyền thống kiểu Nga”. Nhà tâm lý học thể thao Kolosov ghi hình buổi đấu tập của Lomachenko bằng điện thoại. (ảnh Gail Fisher)

Khi băng quấn tay đã được tháo ra, việc rèn luyện tâm lý bắt đầu: một loại bài kiểm tra và rèn luyện nhận thức sử dụng các bộ hẹn giờ cảm ứng, những khối gạch nhỏ hoặc các biểu đồ số đã được biết đến như những công cụ chuẩn đoán tâm lý cho các nhà du hành vũ trụ và phi công của liên bang Soviet cũ.

Nhưng bài tập mà tôi thích nhất trong tổng số ấy có lẽ là bài đơn giản nhất: Lomachenko nín thở.

“Loma” (tên gọi thân mật của Vasyl Lomachenko) tập luyện trong một cái hồ đạt tiêu chuẩn thi đấu Omlypic. Anh sẽ lướt một vòng, sau đó chúi xuống nước lại chỉ trong một hơi. Chuyện này kéo dài mất một lúc. Cuối cùng, Lomachenko tự nhận chìm mình. Trong quá trình của đợt huấn luyện dài ngày này, chuẩn bị cho cuộc đối đầu với người cũng đạt được hai huy chương vàng Olympic như anh là Guillermo Rigondeaux – Loma ở dưới mặt nước trong vòng 3 phút 30 giây.

“Thời gian lâu nhất mà anh ấy từng đạt được là bao nhiêu?” tôi hỏi. Andriy Kolosov, nhà tâm lý học, thuật lại câu hỏi cho Anatoly Lomachenko, người cha, đang nghiên cứu dữ liệu trong ngày, được tải xuống và trình bày dưới dạng cột trong laptop. Vasyl đã tung ra 2,949 cú đấm trong suốt 15 hiệp – vận tốc trung bình 160.2 km/giờ – mà gần như không mệt. Hiệp cuối cùng, được thực hiện với một bao cát dao động như con lắc, cho thấy anh đã ném 324 cú đấm. Đây là một buổi tập chất lượng. Tôi cảm thấy rằng đó là nguyên do vì sao Anatoly – được gọi triều mến là “Papachenko” trong suốt đợt huấn luyện – chấp nhận được tính chen ngang trong câu hỏi của tôi.

“4-2-1,” ông trả lời, bằng Tiếng Anh.

“Anh ta nhịn thở được bốn phút hai mươi giây?” tôi đáp lại.

“Ừ,” Kolosov nói, “trong đợt tập huấn cho Olympics.”

Nhưng mà khoảng thời gian, anh giải thích, không quan trọng bằng thời điểm.

Thời điểm?

“Không ai được phép đào tạo tôi ngoại từ cha tôi. Không ai được phép giành công lao cho việc ông ấy đã thực hiện từ lâu rồi.” – Vasyl Lomachenko

“Anh phải đến được điểm bắt đầu của thời điểm,” Kolosov giải thích. “Khi mà cơ thể anh nói với anh rằng không còn đủ oxy nữa, rằng anh phải thở, rằng việc sống còn là rất quan trọng, rằng đây là tình huống rất nguy hiểm cho tính mạng của anh.”

À, ý của anh ta là khoảnh khắc: Khi mà mọi thứ hòa thành một – việc luyện tập thể chất và tâm lý, người cha và người con, yếu tố di truyền và tham vọng.

“Trong khoảnh khắc này,” Kolosov nói tiếp, “anh trả lời thay cho cơ thể mình – ‘Không phải bây giờ!’ Anh kiểm soát bản năng của mình. Anh dịch chuyển giới hạn của bản năng mình.”

Có thể là anh sẽ trụ được thêm một giây nữa. Hoặc là 10. Hoặc, trong trường hợp của Vasyl Lomachenko, 29 tuổi, anh chịu được đâu đó giữa 3:30 giây và 4:20 giây.

Tôi nghĩ là tôi đã hiểu. Phần bụng trái của Loma có một hình xăm chân dung cha anh, nhìn có vẻ hiền hơn so với nhân dạng của Anatoly ngoài đời thực. Phía trên nó, một dòng chữ: “Victory” – chiến thắng.

Nếu bạn là một người nhà Lomachenko, bạn muốn thắng nhiều hơn bạn muốn thở.

Anatoly Lomachenko chuẩn bị sẵn sàng cho phiên đấu tập của con trai tại Oxnard, California. (ảnh Gail Fisher)

Russ Anber, người săn sóc cho Lomachenko, đã làm việc với các võ sĩ – chăm sóc vết thương cho họ, ổn định tinh thần họ và quấn băng tay cho họ — từ năm 1979. Lịch sử của mối quan hệ cha con trong bộ môn boxing, ông sẵn sàng thừa nhận, là “cỡ cỡ thảm họa.”

Cỡ cỡ?

Ngoại trừ hai cha con đang thuê ông ra, tôi hỏi Russ Anber vê một mối quan hệ cha-con tốt đẹp trong boxing. “Nếu mà bất thình lình hỏi hả?” ông đáp, “Nói thiệt là tui nghĩ không ra.”

Trong boxing không có khái niệm giải nhi đồng. Không có cái gì mô phỏng mà giảm bớt được sự bạo lực. Mặc dù đầy tính nghệ thuật, boxing là một môn thể thao bạo lực. Không phải cha mẹ nào cũng có thể đưa con cái mình vào con đường nguy hoại. Những người cha chịu trách nhiệm cho góc đài của con mình, tôi hay phát hiện ra, quan tâm đến bản thân ông ta nhiều nhất: di sản của ông ta, sự cân bằng giữa một mục tiêu có thể tưởng tượng ra được và nằm trong tầm ngắm, với một sự công nhận về tính di truyền, phúc lành, và những thứ phẩm chất tốt đẹp khác được truyền lại cho con cháu ông ta.

Fan hâm mộ boxing nào gạo cội có thể nhớ được một Joe Frazier mặt hằm hằm cố gắng trừng mắt nhìn uy hiếp Mike Tyson. Vài giây sau, con ông là Marvis Frazier nằm một đống trong góc đài. Đó là một trong những câu chuyện minh chứng rõ ràng nhất cho mối nguy hoại của mối quan hệ cha-con trong boxing từng được phát trên truyền hình.

Danny Garcia, một nhà vô địch quyền anh, từng kể với tôi về một lần anh thua giải nghiệp dư, không lâu sau khi cha anh vừa mới mãn hạn tù.

“Khi chúng tôi về lại phòng, ông ném tôi vào vách tường, dùng hai tay nắm lấy cổ tôi và nói. ‘Từ bây giờ trở đi, tao sẽ đào tạo mày, và nếu mà mày còn thua một lần nào nữa, tao sẽ đập mày.”

Cha Danny Garcia sau đó chụp lấy cái bàn ủi, dí nó vào sát mặt anh. “Tao đốt chết m* mày,” ông ta nói.

Danny khi đó mới 11 tuổi. Anh không thua thêm một lần nào nữa cho đến khi 28 tuổi.

Freddie Roach nhớ lại một lần cha ông chờ ông trong phòng thay đồ sau trận đấu chuyện nghiệp cuối cùng trong sự nghiệp võ sĩ của Roach, một trận thua chán nản ở sân vận động Lowell.

“Sao mày giỏi đến vậy,” Paul Roach, một cựu vô địch hạng lông của New England, hỏi con mình, “mà lại thua thê thảm đến thế này?”

Đó là lần cuối cùng Fredidie Roach nhìn mặt cha mình. Giờ là một huấn luyện viên bảy lần giành được danh hiệu cao quý của năm, Roach là một trong những ứng cử viên nặng ký mà người quản lý Egis Klimas lựa chọn cho vị trí phó trưởng huấn luyện của Vasyl Lomachenko khi anh chuyển lên hạng chuyên nghiệp. Nhưng Vasyl từ chối. Không có ý gì với Freddie, hay Garcia cả. Hay bất kỳ huấn luyện viên chuyên nghiệp nào khác. Vasyl hiểu rằng giải pro thì khác xa giải nghiệp dư. Anh cũng hiểu được sự lo lắng lớn của người quản lý về mối quan hệ cha-con độc hại trong làng boxing. Nhưng anh không quan tâm.

“Không ai được phép đào tạo tôi ngoại trừ cha tôi,” anh nói với Klimas. “Không ai được phép giành công lao cho điều mà ông đã làm từ lâu rồi.”

Mỗi ngày luyện tập của Lomachenko là một tập hợp những bài rèn luyện thể chất và tinh thần độc nhất vô nhị. (ảnh Gail Fisher)

Anatoly không chỉ nuôi dạy một võ sĩ, mà là một thần đồng, một khoản đầu tư mạo hiểm ngang ngửa giao kèo với quỷ, một nỗ lực để đạt đến sự hoàn hảo. Vì thế, có thể chỉ ra nhiều ví dụ tương đồng với nhà Lomachenko.

Pete Maravich, ví dụ, được nuôi dạy để trở thành một vận động viên bóng rổ hoàn hảo. Khi Pete tới tuổi thành niên, sự buồn bã trong anh tới sát ngưỡng tự tử. Marv Marinovich cố gắng tạo ra một hậu vệ bóng bầu dục hoàn hảo, nhưng con trai Todd của ông hóa ra người nghiện. Ngay cả thí nghiệm của nhà Tiger Woods vĩ đại cũng hóa ra vô hiệu khi ông tan nát trước cái chết của cha.

Dĩ nhiên, không câu chuyện nào giống vậy trở nên đầy đủ nếu như không nhắc đến LaVar Ball và những đứa con chơi bóng rổ của ông. Mục tiêu của nhà họ, có vẻ như, là khuấy động công chúng và bán một đống giày sneaker. Nếu như Ball tìm kiếm sự hoàn hảo, thì điều đó nằm trong thương hiệu của công ty ông. Nói theo cách khác, LaVar Ball không chỉ minh họa rõ ràng cho điều kiện môi trường thể thao ở Hoa Kỳ, ông ta còn là minh chứng phản biện rõ ràng nhất cho nhà Lomachenko.

Anatoly Lomachenko và con trai mình quan tâm đến hậu thế nhiều hơn là thương mại. Nhưng cái tôi của họ còn lớn hơn của nhà Ball nhiều. Tất cả mọi võ sĩ đều mắc bệnh hão huyền. Họ dành cả đời để luyện tập trước gương mà, trách sao được. Biết là vậy, tôi cũng chưa từng nghe một vận động viên nào bày tỏ một tham vọng quá sức vĩ đại với một sự vô liêm sĩ chân thành đến như vậy. Khát vọng của Vasyl Lomachenko không phải là một, hay nhiều, danh hiệu, hoặc thậm chí là đích đến xếp hạng cao nhất xét trên mọi hạng cân.

“Lịch sử,” anh bộc bạch. “Giả sử như, trong 10 năm, hay 20 – 30 năm nữa, bạn ngồi xuống nói chuyện với bạn bè và bàn về boxing, bạn cần phải nhớ đến tên tôi.”

“Bạn” ở đây là ý anh ám chỉ đến những ông bà già ngồi nhai hạt hoa hướng dương trong lúc buôn-dưa-lê ở quê nhà anh là tỉnh Akkerman. (cái tên tỉnh này có từ thời đế chế Ottoman, theo Vasyl). Nhưng Vasyl cũng đang ám chỉ đến những ông bạn tụ tập ở những tiệm cắt tóc ở khu Queens. Hoặc một phòng gym nào đó ở L.A. Hoặc một quán pub đâu đó ở Sheffied. Sự thật là, Vasyl Lomachenko tự coi phong cách đánh của mình, vừa táo bạo vừa đẹp mắt, vượt trội hơn phong cách phòng thủ bất khả xâm phạm của “độc cô cầu bại” Floyd Mayweather nhiều. Việc được xếp hạng trên các bảng tổng sắp Internet không khiến anh bận tâm nhiều như sự bất tử, được nhắc đến bên cạnh những cái tên như Ray Robinson, Jack Dempsey và, dĩ nhiên, Muhammad Ali. Mục tiêu không phải là thương mại, mà là huyền thoại. Một câu nói nổi tiếng trong văn chương Hoa Kỳ, được viết lại: ngày xửa ngày xưa có chàng Vasyl Lomachenko, người giỏi nhất trong tất thảy mọi người …

Quả là một cái tôi to bự!

Nhưng cái tôi này bắt nguồn từ đâu?

Vasyl mới chỉ ba ngày tuổi khi mà cha anh, một giáo viên thể dục và huấn luyện viên quyền anh, đặt hai bàn tay anh vào trong những chiếc găng võ sĩ. Không phải là Vasyl không nhớ được lúc nào anh mới bước vào một phòng gym. Anh không nhớ nỗi có lúc nào mà mình không ở trong một phòng gym.

“Vậy thì đó là giấc mơ của ai,” tôi mạo muội hỏi. “Của anh hay của cha anh?”

Và lần đầu tiên trong khoảng thời gian hai tuần tôi tháp tùng đợt tập huấn của anh ở trại huấn luyện, tôi thấy đôi mắt xanh như màu băng giá của Vasyl Lomachenko co lại. “Đó là giấc mơ của tôi. Của tôi.”

Tôi đào sâu thêm, sau đó, về bản chất của tài năng thiên bẩm bên trong anh. Một thần đồng – một John Coltrane hay Michael Jordan, lấy ví dụ — được mặc định là sẽ tập luyện lâu và chăm chỉ hơn so với một vận động viên có tài không thôi. Trong suốt quá trình ở trại huấn luyện của Lomachenko, tôi đã quan sát anh thực hiện tất cả mọi thứ ngoại trừ việc nghỉ.

“Tài năng của tôi là tôi hiểu được mình muốn gì,” anh nói. “Tôi biết cái giá phải trả. Tôi hiểu rằng tôi cần phải chịu trách nhiệm cho những lời nói của mình.”

Lomachenko không khoe khoang. Anh lập lời thề, và giữ lời. Điều này chạy trong huyết quản. Con trai anh, cũng tên là Anatoly, mới chỉ lên 5 vào năm ngoái khi cậu bé hỏi xin một cái Iphone. “Con phải lao động để có được nó,” Vasyl trả lời. Cậu bé đưa ra lời thề, và sau năm tháng tập luyện, Anatoly nhỏ bé chạy từ nhà mình ở Akkerman đến Zatoka, một khu resort nằm dọc bờ Biển Đen. Chỗ đó cách nhà khoảng 15 dặm, và Anatoly mất 2 tiếng 15 phút, theo như Vasyl, để hoàn tất chặng hành trình. Cậu bé có được nhiều hơn cả một cái Iphone. Cậu học được điều mà cha cậu đã, khi vào tầm tuổi cậu, học được. Rằng sự vui thích thực sự nằm trong sự lao động, việc tập luyện.

Danny Garcia đã khóc khi anh ta kể với tôi về cái đêm ấy ở khách sạn. Sự thật là, Danny không giận cha mình. Theo cách hiểu của anh, dù cho có bệnh hoạn hay không, anh cảm thấy rất biết ơn rằng sự việc ấy đã khiến cho anh trở thành một chiến binh. Tôi nghĩ về Maravich, về sự xa xăm trong mắt anh. Rồi cuộc tranh cãi hiện nay về Lonzo Ball, và về lịch thi đấu quá mỏng, ít khi được nhắc đến của anh. Nhưng Vasyl – ngay cả khi cha anh đứng kề bên anh, đo đếm, tính toán, phê bình mọi cú đấm – có vẻ như là sự tương phản với tất cả bọn họ.

“Hãy nhìn khi cậu ấy cười,” Russ Anber, người săn sóc nói với tôi. “Nó đến từ trái tim, nụ cười của cậu ấy.”

Có một sự vui thích không thể nhầm lẫn được trong cách anh ấy luyện tập. Vasyl là loại võ sĩ hiếm hoi và nguy hiểm nhất: loại võ sĩ hạnh phúc. Và khi mà sự nguy hiểm trong mối quan hệ cha-con luôn gắn liền với lịch sử nhiều đớn đau của làng boxing, đặc biệt là khi vậy, hai cha con nhà Lomachenko này cho tới hiện tại vẫn chứng minh được họ là những ngoại lệ huy hoàng.

Theo lời Lomachenko, mỗi khi anh muốn dừng lại, anh nhìn về phía cha — nó cho anh thêm sức mạnh để tiếp tục và luyện tập chăm chỉ hơn. (ảnh Gail Fisher)

Akkerman, được biết đến với cái tên Bilhorod – Dnistrovskyi, là một thị trấn tầm 50,000 cư dân với một “Lâu Đài Trắng” nổi tiếng nằm trên một cửa sông dẫn ra Biển Đen. Anatoly có lần từng nói với đồng nghiệp rằng ông muốn đào tạo một nhà vô địch từ quê nhà của họ, nhưng không giải thích gì thêm nữa.

Anatoly từng là, chẳng ngạc nhiên gì, một võ sĩ nghiệp dư. Giỏi đến mức nào? Hoặc là ông ấy có thể giỏi đến mức nào? Hy vọng và ham muốn của ông là gì?

“Tôi chưa từng hỏi cha tôi về giấc mơ của ông,” Vasyl nói. Anh chỉ biết là cha anh đã chuyển đổi anh thành một võ sĩ đánh tay trái (Vasyl thuận tay phải) trước lúc ông cho anh đấu tập. Khi đó Vasyl mới 4 tuổi. Anh hạ một đứa trẻ 6 tuổi.

Khi bản thân Vasyl được 6 tuổi, anh hỏi cha rằng liệu thắng giải nghiệp dư thế giới hay đạt huy chương vàng Olympic sẽ tốt hơn. Huy chương vàng, cha anh trả lời. Vậy thì vàng vậy. Không rõ ông già Anatoly nghĩ gì trong đầu vào lúc ấy. Nhưng đứa con coi đó như một lời thề. “Tôi cần phải chứng minh rằng tôi có thể,” anh nói. “Cho cha tôi và tôi.”

Càng tập luyện, tài năng của Vasyl càng trở nên rõ ràng – không chỉ là tham vọng, mà cả yếu tố di truyền nữa. Có cha là một võ sĩ quyền anh, mẹ Vasyl, Tetiana, lại khởi đầu sự nghiệp với bộ môn thể dục dụng cụ. Cha và mẹ Vasyl gặp nhau tại Học Viện Sư Phạm Quốc Gia ở Odessa. Chính Anatoly đã gợi ý cho vợ tập judo. Chỉ sau một năm, Tetiana đứng thứ tư ở giải vô địch Judo toàn liên bang Soviet.

Anatoly trăn trở nhiều về khả năng thi đấu của vận động viên, những ý tưởng cuối cùng được hiện thức hóa thành sự quả quyết. Việc Vasyl duy trì được điểm học tập tốt là điều tiên quyết, bởi một cơ thể được rèn luyện tốt chỉ có thể được cai quản bởi một tâm trí có giáo dục tốt, được kích thích một cách bài bản và có khả năng ra quyết định trong hoàn cảnh hiểm nghèo. Anatoly chưa bao giờ tin vào kiểu “luyện gà” từ sớm và thịnh hành cho đến tận nay. Ngay cả khi đã đi đấm bốc, Vasyl cũng còn chơi đá banh và khúc côn cầu rồi cả đấu vật. Khi lên 10, anh bắt đầu tập nhảy dân vũ Ukraine.

Việc nhảy nhót không phải là ý của Vasyl, lượn lờ trong những đôi giày bó, màu sắc sặc sỡ và những chiếc quần satin màu tím, nhưng nếu nói cha anh ép anh thì cũng hơi quá đáng.

“Ông ấy giải thích cho tôi hiểu,” Vasyl nói. Những lần lý luận như vậy thường đi kèm với sự vất vả đôi chút trong việc diễn đạt, chỉ một cái nhìn sâu thẳm vào mắt con mình khi Anatoly giải thích nguyên nhân và hệ quả như những sự thật không thể tách rời được.

“Con muốn trở thành một võ sĩ quyền anh vĩ đại?” ông hỏi.

“Vâng.”

“Vậy con bắt buộc phải học nhảy.”

Vasyl nhảy hai giờ một ngày sau khi tan học. Sau đó anh về nhà ăn gì đó rồi tới thẳng phòng tập. Đó là thời khóa hiểu của anh, gần bốn năm phải mặc quần bó. Nhưng điều đó cũng ban cho anh những thứ mà anh đang có, kỹ năng di chuyển (footwork) điêu luyện nhất trong làng boxing. Không như hầu hết những võ sĩ, Vasyl có một tuổi trẻ cân bằng, hòa hợp với mọi người. Anh đọc bản dịch tiếng Nga của tiểu thuyết “Tom Sawyer” ở trường trung học. Anh tập săn gà lôi và câu cá chép. Series phim “The Fast and the Furious” có vẻ như đã thổi bùng lên niềm đam mê được drift xe độ của anh (Vasyl sở hữu một chiếc Nissan 240 SX và Mercedes-AMG C63 độ lại). Bộ phim yêu thích của anh, trong một khoảng thời gian, là “300” – thứ chịu trách nhiệm cho hình xăm chiến binh Sparta trên lưng anh. (“Một sai lầm của tuổi trẻ,” anh nói hồn nhiên). Gu âm nhạc của anh dẫn về dòng nhạc deep house. Nhưng không có chi tiết nào trong lý lịch của Vasyl chỉ ra được chiều sâu hoặc sự hung hãn được kiểm soát chặt chẽ trong niềm đam mê của anh.

Sẵn sàng cho mọi tình hung, ngay cả khi mới 12 tuổi

Trong lúc còn chơi ở vị trí tiên đạo công vào lúc 12 tuổi, Vasyl ngã lên một dằm cây khi cố cứu bóng. Cậu bé tiếp tục chơi, không biết rằng mình đã bị thương cho đến khi nhìn xuống để thấy quần short và áo mình đỏ thẫm. Cậu liền chạy về nhà, nhìn vào gương và phát hiện ra cái môi dưới của mình bây giờ đã từ 1 thành 2. Cậu bật khóc.

“Sao con lại hoảng lên?” cha cậu hỏi.

Nó không phải tại cái môi. Hay cơn đau. Hay đống máu. Có một giải boxing ở Akkerman vào tuần sau. “Con không thi đấu được.” Vasyl nói.

“Bình tĩnh.” cha cậu nói. Ông đưa cậu tới bệnh viện, nơi mà Vasyl nhớ là các bác sĩ hỏi anh có muốn xem hoạt hình trên đầu DVR không. “Bác sĩ có băng trận Mike Tyson đấu Evander Holyfield không?” Thuôc tê cục bộ được tiêm vào tĩnh mạnh, và ký ức của Vasyl kết thúc ở đó.  Nhưng các y bác sĩ ở bệnh viện nói với Lomachenko rằng họ thấy một cậu bé siết chặt nắm đấm, lẩm bẩm. “Cho con xem Tyson.” các y tá kể rằng cậu bé ấy nói lớn thành tiếng. “Con muốn đấu với Tyson.”

Một tuân sau, đeo nón bảo hộ nghiệp dư, Vasyl thắng giải quyền anh tổ chức ở địa phương mình, một vết khâu như cái dây kéo trên môi cậu lồ lộ ra, nhưng không bị chạm tới.

Sẵn sàng cho mọi tình hung, ngay cả khi mới 12 tuổi

Trong lúc còn chơi ở vị trí tiên đạo công vào lúc 12 tuổi, Vasyl ngã lên một dằm cây khi cố cứu bóng. Cậu bé tiếp tục chơi, không biết rằng mình đã bị thương cho đến khi nhìn xuống để thấy quần short và áo mình đỏ thẫm. Cậu liền chạy về nhà, nhìn vào gương và phát hiện ra cái môi dưới của mình bây giờ đã từ 1 thành 2. Cậu bật khóc.

“Sao con lại hoảng lên?” cha cậu hỏi.

Nó không phải tại cái môi. Hay cơn đau. Hay đống máu. Có một giải boxing ở Akkerman vào tuần sau. “Con không thi đấu được.” Vasyl nói.

“Bình tĩnh.” cha cậu nói. Ông đưa cậu tới bệnh viện, nơi mà Vasyl nhớ là các bác sĩ hỏi anh có muốn xem hoạt hình trên đầu DVR không. “Bác sĩ có băng trận Mike Tyson đấu Evander Holyfield không?” Thuôc tê cục bộ được tiêm vào tĩnh mạnh, và ký ức của Vasyl kết thúc ở đó.  Nhưng các y bác sĩ ở bệnh viện nói với Lomachenko rằng họ thấy một cậu bé siết chặt nắm đấm, lẩm bẩm. “Cho con xem Tyson.” các y tá kể rằng cậu bé ấy nói lớn thành tiếng. “Con muốn đấu với Tyson.”

Một tuân sau, đeo nón bảo hộ nghiệp dư, Vasyl thắng giải quyền anh tổ chức ở địa phương mình, một vết khâu như cái dây kéo trên môi cậu lồ lộ ra, nhưng không bị chạm tới.

Sẵn sàng cho mọi tình hung, ngay cả khi mới 12 tuổi

Trong lúc còn chơi ở vị trí tiên đạo công vào lúc 12 tuổi, Vasyl ngã lên một dằm cây khi cố cứu bóng. Cậu bé tiếp tục chơi, không biết rằng mình đã bị thương cho đến khi nhìn xuống để thấy quần short và áo mình đỏ thẫm. Cậu liền chạy về nhà, nhìn vào gương và phát hiện ra cái môi dưới của mình bây giờ đã từ 1 thành 2. Cậu bật khóc.

“Sao con lại hoảng lên?” cha cậu hỏi.

Nó không phải tại cái môi. Hay cơn đau. Hay đống máu. Có một giải boxing ở Akkerman vào tuần sau. “Con không thi đấu được.” Vasyl nói.

“Bình tĩnh.” cha cậu nói. Ông đưa cậu tới bệnh viện, nơi mà Vasyl nhớ là các bác sĩ hỏi anh có muốn xem hoạt hình trên đầu DVR không. “Bác sĩ có băng trận Mike Tyson đấu Evander Holyfield không?” Thuôc tê cục bộ được tiêm vào tĩnh mạnh, và ký ức của Vasyl kết thúc ở đó.  Nhưng các y bác sĩ ở bệnh viện nói với Lomachenko rằng họ thấy một cậu bé siết chặt nắm đấm, lẩm bẩm. “Cho con xem Tyson.” các y tá kể rằng cậu bé ấy nói lớn thành tiếng. “Con muốn đấu với Tyson.”

Một tuân sau, đeo nón bảo hộ nghiệp dư, Vasyl thắng giải quyền anh tổ chức ở địa phương mình, một vết khâu như cái dây kéo trên môi cậu lồ lộ ra, nhưng không bị chạm tới.

Sẵn sàng cho mọi tình hung, ngay cả khi mới 12 tuổi

Trong lúc còn chơi ở vị trí tiên đạo công vào lúc 12 tuổi, Vasyl ngã lên một dằm cây khi cố cứu bóng. Cậu bé tiếp tục chơi, không biết rằng mình đã bị thương cho đến khi nhìn xuống để thấy quần short và áo mình đỏ thẫm. Cậu liền chạy về nhà, nhìn vào gương và phát hiện ra cái môi dưới của mình bây giờ đã từ 1 thành 2. Cậu bật khóc.

“Sao con lại hoảng lên?” cha cậu hỏi.

Nó không phải tại cái môi. Hay cơn đau. Hay đống máu. Có một giải boxing ở Akkerman vào tuần sau. “Con không thi đấu được.” Vasyl nói.

“Bình tĩnh.” cha cậu nói. Ông đưa cậu tới bệnh viện, nơi mà Vasyl nhớ là các bác sĩ hỏi anh có muốn xem hoạt hình trên đầu DVR không. “Bác sĩ có băng trận Mike Tyson đấu Evander Holyfield không?” Thuôc tê cục bộ được tiêm vào tĩnh mạnh, và ký ức của Vasyl kết thúc ở đó.  Nhưng các y bác sĩ ở bệnh viện nói với Lomachenko rằng họ thấy một cậu bé siết chặt nắm đấm, lẩm bẩm. “Cho con xem Tyson.” các y tá kể rằng cậu bé ấy nói lớn thành tiếng. “Con muốn đấu với Tyson.”

Một tuân sau, đeo nón bảo hộ nghiệp dư, Vasyl thắng giải quyền anh tổ chức ở địa phương mình, một vết khâu như cái dây kéo trên môi cậu lồ lộ ra, nhưng không bị chạm tới.

Thành tích thi đấu nghiệp dư của Vasyl là 396 thắng với 1 thua. Trận bại duy nhất với Albert Selimov vào năm 2007 được báo thù, hai lần. Với việc cha anh lúc đó dẫn dắt đội tuyển quốc gia, Vasyl giành huy chương vàng vào năm 2008 và lần nữa vào năm 2012, một trong năm huy chương mà đoàn thể thao Ukraine đem về cho quốc gia vào kỳ Olympics ở London. Oleksandr Gvozdyk, người đạt huy chương đồng và giờ là một võ sĩ quyền anh hạng bán nặng với thành tích 14 thắng 0 thua, miêu tả về ông già Lomachenko: “Ông ấy xây dựng một tinh thần đặc biệt cho cả đội. Ông ấy không bao giờ quát mắng hay ra vẻ, chỉ giải thích.”

Gvozdyk đóng góp thêm vào hệ thống tập luyện của nhà Lomachenko việc giải ô chữ như một biện pháp hỗ trợ việc luyện tập. Học cách đi bằng hai tay. Bóng chuyền. Bóng rổ. Tennis. Chạy Marathons và bơi đường dài.

“Tôi không có gan bảo ông ấy là mấy cái trò này không có tác dụng,” Gvozdyk nói. “Người ta tưởng chúng tôi bị điên. Nhưng những thứ này cho bạn sự ưu việt về tinh thần.”

Hướng đến mục đích đó – sự ưu việt về tinh thần – Anatoly đã thuê Kolosov để chuẩn bị cho kỳ Olympics 2012. Kosolov khi đó là một tiến sĩ trẻ, một cựu vận động viên nhào lộn, nhưng phần lớn kinh nghiệm của anh là dành cho việc phối hợp với những phi công máy bay, không phải võ sĩ.

“Con không cần một ông chuyên gia tâm lý,” Vasyl phản đối. Lần đầu tiên trong đời, Anatoly không giải thích. “Cha phải tin con,” Vasyl nói. “Tính cách của con mạnh lắm.”

“Không phải như con nghĩ đâu,” người cha trả lời. “Con không cần phải nói cảm xúc của con cho ai biết hết.”

Cuối cùng, Kosolov trở thành tiếng nói có trọng lượng nhất trong trại tập luyện của Lomachenko, chỉ xếp sau Anatoly. Kolosov đã cùng Vasyl giành huy chương vàng thứ hai. Kolosov đã ở bên cạnh khi Vasyl lên hạng chuyên nghiệp, một thương vụ đi kèm một điều tiên quyết – không phải là về thù lao, mà là liệu Vasyl có thể làm nên lịch sử khi trở thành người tranh đai hạng lông trong trận chuyên nghiệp đầu tiên của sự nghiệp.

Khi việc đàm phán đã xong xuôi, Vasyl phải chờ đến trận chuyên nghiệp thứ hai trong sự nghiệp để tranh đai vô địch. Orlando Salido đối đầu với Vasyl bằng chiến thuật ăn gian cân nặng vượt mức cho phép và phạm lỗi liên tục. Điều đó khiến cho Vasyl bị tổn thất bằng một trận thua do phán quyết gây tranh cãi của hội đồng trọng tài, nhưng nó cũng là một bài học và bằng chứng rằng thành tích bất bại đến giờ vẫn là thứ tài sản bị định giá quá cao trong làng boxing.

“Tôi đã làm trong ngành này hơn 20 năm rồi,” Cicilio Flores, huấn luyện viên thể lực và sức bền nói. “Anh ấy là võ sĩ tận tâm nhất mà tôi từng làm việc cùng.”

Nó không chỉ là số lượng những động tác Loma thực hiện suốt 15 hiệp bốn phút. Trong suốt những tuần vừa rồi, anh đã đấu tập với những nhà vô địch và tiễn họ về nhà sớm hơn dự kiến. Anh đã bị vật và đấm thấp. Anh đáp trả nhanh mỗi lỗi đánh xấu ấy, với sự chính xác của dao phẫu thuật – một cú móc phải vào ống tai, nối tiếp bởi một cú móc hàm phải từ dưới lên – khiến cho đối thủ phải thở hồng hộc và xin tạm ngưng. Nhưng tôi chưa bao giờ thấy anh giận dữ hay căng thẳng.

Lomachenko tập với bao cát, luyện đủ các tập hợp góc đánh và kỹ thuật mà anh học từ cha. (ảnh Gail Fisher)

Vào hiệp thứ tư của trận đấu gần đây nhất, đánh với Miguel Marriaga, Lomachenko bị một vết cắt nghiêm trọng trong sự nghiệp – một vết rạn chẻ da, phải khâu hết 8 mũi. Vasyl có thể nhìn thấy máu từ vết thương chảy xuống mặt mình trên màn hình chiếu giữa mỗi hiệp.

“Bạn luôn tự hỏi rằng anh ta sẽ phản ứng thế nào với những điều như thế vào lần đầu,” Anber nói. “Anh ta là loại người gì.”

Trong trường hợp của Lomachenko, anh không phản ứng. Góc đài của Mariaga dừng trận đấu sau hai hiệp tiếp theo.

Lomachenko trong trận đấu với Mariaga 

Vết cắt ấy là một phiên bản nữa của Khoảnh Khắc. Nếu như đây là kiệt tác của Anatoly, Kolosov là người đã hoàn thiện những nét sau cùng.

“Tất cả áp lực trong lúc luyện tập, nó khiến bạn quen thuộc với những tình huống phát sinh,” Kolosov nói. “Bạn không thể thích nghi trong võ đài trừ khi bạn có nguồn lực tinh thần để làm việc đó. Bạn không thể căng thẳng, sợ sệt hay sợ hãi. Khả năng tuyệt diệu nhất của Vasyl là việc nhận ra những tình huống cơ hội trong võ đài.”

Thứ mà nhà tâm lý học đang ám chỉ đến là sự sáng tạo.

“Đối với Vasyl, nó là nghệ thuật,” Kolosov nói. Vasyl di chuyển như một vũ công, chưa bao giờ một khoảnh khắc lúng túng. Những cú đấm đa dạng từ góc độ, nhịp điệu đến sức mạnh. Nhưng luôn có một nhịp xuyên suốt. Kolosov gọi nó là “dòng chảy”, trích dẫn công trình của nhà tâm lý học người Hungary Mihaly Csikszentmihalyi.

Trong trạng thái “dòng chảy”, một cá nhân toàn tâm toàn ý tham gia vào công việc của mình, được khích lệ từ trong bản chất, và cực kỳ hạnh phúc. Khả năng ứng biến siêu phàm là sản phẩm của sự lặp đi lặp lại. Nó giải thích, theo một cách nào đó, tính nghệ thuật của nhạc jazz, và nó giải thích cho sự so sánh hay được dành cho phong cách đánh của Lomachenko. Nhưng không như Vasyl, nhạc sĩ không sáng tác giữa những hoàn cảnh bạo lực.

Biết đến thế, Lomachenko có thể đã gặp phải đối thủ hoàn hảo dành cho anh. Nếu như Vasyl đại diện cho dòng chảy và nhịp điệu, Rigondeaux là biểu tượng cho sự đối nghịch: sự gãy khúc. Hài hòa đấu với hỗn loạn. Phải có lý do để chẳng ai muốn đấu với Rigondeaux, cũng là một võ sĩ tay trái (southpaw). Anh ta không chỉ khiến cho đối thủ xấu mặt, anh ta còn bạo hành thể xác họ nữa. Dù cho nhịp điệu của đối thủ là gì, Rigondeaux sẽ tìm cách làm gián đoạn nó.

Đó có thể là lý do anh ta đã luôn tìm cách khiêu khích Lomachenko – đem việc luyện tập của Loma ra làm trò cười và dự đoán một “trận thảm sát.”

“Chúng tôi hiểu vì sao có chuyện này,” Kolosov nói. “Chúng tôi dạy Vasyl để hiểu được đối thủ của anh ấy, tìm ra những điều bị che giấu. Chúng tôi nghiên cứu mọi kẽ hở. Chúng tôi rèn luyện để khiến cho hoạt động của vận động viên chúng tôi thiên về hướng nhận thức hơn là cảm tính. Rigo với chúng tôi chỉ là một công đoạn trong công việc .”

Flores không cẩn trọng đến mức đó:

“Vasyl không chơi trò (khiêu khích) đó. Tôi nghĩ là anh ấy cảm thấy bị coi thường.”

Dự đoán?

“Vasyl sẽ đập bầm dậm hắn ta. Không nương tay.”

Flores đã tháp tùng nhà Lomachenko từ trận chuyên nghiệp thứ ba của họ, khi Vasyl thắng tay đấm khi đó bất bại là Garry Russell Jr. để giành đai hạng lông. Flores từ đó đến giờ đã trải qua mọi hiệp đấu với nhà Lomachenko.

Trong lúc đấu tập, Flores ngồi cách Anatoly vài bước. Người cha đếm mỗi cú đấm với một cái đồng hồ bấm. Kolosov quay phim mỗi hiệp. Flores chỉ xem.

Vào một lần, Flores hỏi ông già, “Ông có biết anh ấy sẽ trở thành người như thế nào?”

“Mọi thứ đều được hoạch định.” Anatoly đáp. “Đó là điều đã được quyết định từ trước.”

Nhưng từ khi nào? Đâu là Khoảnh Khắc?

“Từ trước lúc thằng bé được hình thành.”